เพลี้ยหอยเกล็ดรัสเซลล์.!! ในทุเรียน

เพลี้ยหอยสกุล Pit scale ศัตรูพืชที่สำคัญอีกชนิดของทุเรียนเล็ก

    เพลี้ยหอยเกล็ดรัสเซลล์

    ชื่อวิทยาศาสตร์: แอสเทอโรเลคาเนียม อันกูลาตั่ม (Asterolecanium ungulatum Russell)

    วงศ์ (Family): แอสเทอโรเลคาไนดี้ (Asterolecaniidae)

    วงศ์ใหญ่ (Superfamily): คอกคอยดี้ (Coccoidea)

    อันดับ (Order): เฮมิพเทอร่า (Hemiptera)

ภาพ: เพลี้ยหอยเกล็ด  A. ungulatum ดูดกินน้ำเลี้ยงจากใบทุเรียนมูซังคิง อายุต้น 5 ปีเศษ

ภาพ: เพลี้ยหอยเกล็ด  A. ungulatum ดูดกินน้ำเลี้ยงจากยอดอ่อนและกิ่งก้านของทุเรียนอายุน้อย

ภาพ: เพลี้ยหอยเกล็ด  A. ungulatum ดูดกินน้ำเลี้ยงจากยอดอ่อนและกิ่งก้านของทุเรียนอายุน้อย

วงจรชีวิต

    เพลี้ยหอยเกล็ด A. ungulatum ยังไม่พบรายงานการศึกษาวงจรชีวิต​ แต่หากอ้างอิงสกุลของเพลี้ยหอยเกล็ดแอสเทอโรเลคาเนียม​(Genus: Asterolecanium)​ พบว่า เพลี้ยหอยในสกุลนี้หลายชนิดสามารถแพร่พันธุ์​โดยไม่ต้องผสมพันธุ์​ได้​ (parthenogenesis)​ เช่น​ เพลี้ยหอยเกล็ดปุสทูเลนส์​ (A. pustulans)

    เพลี้ยหอยเกล็ด A. ungulatum วางไข่และฟักเป็นตัวอ่อน​อยู่ภายในใต้ท้องของตัวเต็มวัยเพศเมีย​ (วัยสืบพันธุ์) ตัวอ่อนที่ฟักออกมาของเพลี้ยสกุลนี้ส่วนใหญ่​ตัวอ่อนเพศเมียจะมี​ช่วงวัยที่เป็นตัวอ่อน 3 ช่วง​ ส่วนตัวอ่อนเพศผู้ มี 5 ช่วงวัย​

   ตัวอ่อนวัยคลาน​ (crawlers):​ ตัวอ่อนวัยนี้จะมีขา​ 3 คู่​ และคลานออกจากใต้ท้องตัวเต็มวัย เคลื่อนที่เพื่อหาจุดที่จะดูดกินน้ำเลี้ยงของพืช

   ตัวอ่อนวัย​ 1-4​ (instar 1^St - 4^th): ตัวอ่อนวัยคลานเมื่อลอกคราบเป็นตัวอ่อนในวัยถัดไปจะมีขาหดสั้นลง​ ดังนั้น ตัวอ่อนในวัย​ 1-4 จะเคลื่อนที่ได้น้อยมาก​ และจะขยับตัวไปไม่ไกลจากจุดแรกที่เจาะดูดกินน้ำเลี้ยง

   ตัวเต็มวัย​ หรือตัวแก่ /วัยเจริญพันธุ์ (Adults): ​เพศเมีย จะมีการฝั่งตัวลงไปในเนื้อเยื่อพืชเล็กน้อยและจะไม่เคลื่อนที่อีก​ ส่วนเพศผู้จะมีปีก

ภาพ: เพลี้ยหอยเกล็ด  A. ungulatum และกลุ่มไข่กับตัวอ่อนที่อยู่ใต้ท้องตัวเต็มวัยเพศเมีย

การกำจัด

    เนื่องจากเพลี้ยหอยเกล็ด A. ungulatum อยู่ตามใต้ใบ​และมีไขเคลือบ​ลำตัว​ โดยไขเคลือบมีลักษณะเช่นเดียวกับไขขี้ผึ้ง​ ดังนั้น น้ำจะเกาะลำตัวเพลี้ยค่อนข้างน้อยหรือไม่ได้​ การพ่นสารกำจัดแมลงที่เป็นสูตรผสมสารในรูปน้ำ​ ผง​ ยาเม็ด​ และน้ำเนื้อครีม จึงเป็นข้อจำกัดค่อนข้างมาก หากเลือกใช้สารกำจัดแมลงในรูปสูตรดังที่กล่าว มีความจำเป็นจะต้องใช้สารเคลือบผิวที่เป็นน้ำมัน (ออยล์: oils) ผสมร่วมด้วย เช่น ไวท์​ออยล์ หรือพาราฟินออยล์​ เพื่อเสริมการเคลือบไข ยืดเกาะและสารเข้าสู่ลำตัวของเพลี้ยได้ดียิ่งขึ้น

    จากการติดตามสังเกตุและทดสอบซ้ำไปซ้ำมาหลายครั้ง​ของผู้เขียน พบว่า​ สารกำจัดแมลง กลุ่ม​ 1B​ เช่น​ โพรฟีโนฟอส​ 50% (ชื่อการค้า เช่น  พีโป้) ไดอะซินอน 60% และพิริมิฟอส​ 50% ให้ผลดีในการกำจัด^[1]​ อัตราใช้ 350-400 ซีซี. ต่อน้ำ 200 ลิตร และควรพ่นเน้นไปที่ใต้ใบ​ นอกจากนี้ การใช้สารกำจัดแมลงกลุ่มกลไกออกฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของแมลง จะช่วยลดการแพร่ระบาดหรือกำจัดเพลี้ยได้ดียิ่งขึ้น เช่น สารกำจัดแมลง กลุ่ม 7C ได้แก่ ไพริฟรอกซิเฟน 10% (ชื่อการค้าที่ขึ้นทะเบียนและได้รับการรับรองจากกรมวิชาการเกษตร^[2] ชื่อการค้า (ณ เดือน พ.ค.67) ได้แก่  แพ็คซิเฟน) โดยใช้อัตรา 250-300 ซีซี. ต่อน้ำ 200 ลิตร สารกำจัดแมลงยับยั้งการเจริญของแมลงอีกกลุ่มที่พอใช้ได้ คือ กลุ่ม 16 ได้แก่ บูโพรเฟซีน 40% (ตัวอย่าง ชื่อการค้า เช่น  แพ็คบูซิน) อัตราแนะนำขั้นต้น 300 ซีซี. ต่อน้ำ 200 ลิตร ขึ้นไป^[3]

    เนื่องจากเพลี้ยหอยเกล็ด  A. ungulatum ออกไข่และมีตัวอ่อนระยะแรกอยู่ใต้ท้อง จึงมีความจำเป็นต้องพ่นสารกำจัดแมลงซ้ำ 2-4 ครั้ง​ โดยพ่นทุก​​ 10-14 วัน​ ต่อเนื่อง​ และหลังจากนั้นราว​ 1.5-2 เดือน​ ควรพ่นซ้ำ​อีก​ 2​ ครั้งทุก​ 10-14​ วัน

   ข้อสังเกตุ: สารกำจัดแมลง กลุ่ม​ 4A และกลุ่ม 23 แม้จะมีคุณ​สม​บัติดูดซึมที่ดี​ แต่ประสิทธิภาพในการกำจัดเพลี้ยหอย-เพลี้ยแป้งมักไม่ค่อยได้ผลตามที่คาดหวัง

^[1] โพรฟีโนฟอส​, ไดอะซินอน และพิริมิฟอส​ มีกลิ่นฉุน หรือเหม็นค่อนข้างสูง

^[2] ไพริฟรอกซิเฟน 10% ปัจจุบันหลังมีกระแสในการป้องกันกำจัดเพลี้ยได้ดี จึงมีผู้จัดจำหน่ายนำสารดังกล่าวที่ไม่ได้รับการรับรองจากกรมวิชาการเกษตรมาจำหน่ายมากขึ้น

^[3] ข้อสังเกตุ สาร “ไพริฟรอกซิเฟน”​ มีประสิทธิภาพมากกว่า​ “บูโพรเฟซีน” ในการกำจัดเพลี้ยหอย-เพลี้ยแป้ง อาจเพราะมีการใช้สารกลุ่ม 16 กันมานานและมักใช้อัตราที่ต่ำกว่าอัตราแนะนำ (บูโพรเฟซีน 40% อัตราต่ำกว่าอัตราแนะนำ เช่น 100-200 ซีซี. ต่อน้ำ 200 ลิตร)

ภาพ: เพลี้ยหอยเกล็ด  A. ungulatum ที่กำลังจะสิ้น ส่วนตัวอ่อนที่อยู่ใต้ท้องยังมีชีวิตเป็นปกติและคลานออกมาจากท้องตัวเต็มวัย

ภาพ: เชื้อราเหลืองเข้ากินซากและเจริญเติบโตในซากของเพลี้ยหอยเกล็ด  A. ungulatum